Werknemers, ex-werknemers en gepensioneerden kunnen ernstig worden gedupeerd als hun pensioen wordt achtergelaten bij, of overgedragen aan een nieuwe pensioenuitvoerder (pensioenfonds of verzekeraar) en daardoor elk perspectief op de indexatie – ofwel een pensioenverhoging – komt te vervallen.
De pensioentoezegging wordt daarmee zonder kennis en/of instemming gewijzigd.
De rechter heeft dit in een uitspraak (1) een wanprestatie genoemd van de werkgever jegens gepensioneerden, en de werkgever werd veroordeeld om de schade te vergoeden!
In november 2016 werd er op de website www.pensioenklokkenluider.nl een melding gedaan van een oud-werknemer, dat het perspectief op pensioenverhoging (in jargon: het indexatie-perspectief) was vervallen.
Naar aanleiding hiervan willen wij nader onderzoek doen.
Wat is er aan de hand?
Bij de meest gebruikelijke pensioenregeling (een middelloonregeling) is het in het algemeen gebruikelijk dat opgebouwde en ingegane pensioenen jaarlijks worden aangepast aan bijvoorbeeld de prijsontwikkelingen. Deze aanpassing wordt vaak afhankelijk gesteld van de middelen die beschikbaar komen uit de zogenaamde ‘overrente’ die de pensioenuitvoerder jaarlijks uitkeert.
Overrente is het verschil tussen het rendement dat wordt behaald en de door de pensioenuitvoerder gehanteerde ‘rekenrente’, bijvoorbeeld 3% om de verplichtingen te berekenen. Als dit verschil positief is, dat wil zeggen dat het behaalde rendement meer dan 3% is, kan er sprake zijn van indexatie.
Wat is er nu aan de hand? In de overeenkomst tussen de werkgever en de pensioen-uitvoerder wordt onder andere bepaald wat er gebeurt als de overeenkomst niet wordt voortgezet en de opgebouwde pensioenen en het achterliggende pensioenvermogen bij de oude pensioenuitvoerder wordt achtergelaten. Vaak is bepaald dat als er negatieve overrente ontstaat, dus het behaalde rendement is minder dan 3%, er een definitief einde komt aan de overrente uitkering door de pensioenuitvoerder.
Het is duidelijk dat in de huidige situatie met zeer lage rentes er geen positieve, maar negatieve overrente is. Pensioenen zullen dan nooit meer worden verhoogd, waardoor de pensioenen door de inflatie steeds minder waard worden.
Door eenzijdig in de overeenkomst tussen de werkgever en de pensioenuitvoerder te verklaren dat er definitief een einde komt aan indexatie is zeer voorbarig. Pensioen gaat over lange periodes (van 21 jaar tot gemiddeld boven de 80 jaar). De kans dat er in de toekomst weer overrente kan ontstaan is niet ondenkbeeldig.
Uitspraak gepensioneerden Euronext
De gepensioneerden van een bedrijf genaamd Euronext werden met deze situatie geconfronteerd en hebben de rechtsgeldigheid van de beëindiging van de overrente aan de rechter in 2016 voorgelegd.
De rechter gaf de gepensioneerden gelijk en oordeelde dat door de beëindiging van de overrente-uitkering de werkgever wanprestatie pleegt jegens de gepensioneerden. Euronext werd veroordeeld om de schade die de gepensioneerden lijden te vergoeden.
Echter, deze zaak is slechts één zaak van één rechter en dus is nader onderzoek nodig.
Aansprakelijkheid
Er kunnen veel werkgevers zijn die op deze wijze en met deze gevolgen de overeenkomst met de pensioenuitvoerder hebben beëindigd en waarbij het perspectief op indexatie is komen te vervallen.
(Ex-)medewerkers en gepensioneerden kunnen hierover niet voorgelicht zijn, laat staan dat ze hiermee hebben ingestemd. Uit de uitspraak van de rechter blijkt dat het indexatieperspectief moet worden hersteld.
Uit een eerste voorzichtige begroting blijkt dat het herstel van het indexatieperspectief voor (ex-)werknemers en gepensioneerden tot tientallen procenten meer pensioen kan leiden. Wij willen deze situatie in kaart brengen, zodat deze misstand kan worden opgelost. En wie wil debet zijn aan de pensioenarmoede van (ex-)werknemers en gepensioneerden.
Pensioenklokkenluider.nl roept een ieder die deze situatie herkent op zich te melden, zodat zoveel mogelijk ervaringen meegenomen kunnen worden in het onderzoek.
Plaats een reactie op dit bericht, of meld u zich via onze contactpagina.
– Ruud Junge, pensioenadviseur Stattler en Waldorff
– Hans van Meerten, hoogleraar pensioenrecht Universiteit Utrecht
– Gerard van der Toolen, Stichting Pensioenopleiding & Advisering Ondernemingsraden
(1) Uitspraak van de rechter d.d. 24-06-2016 inzake de Vereniging Pensioengerechtigden Euronext Amsterdam:
https://www.navigator.nl/document/id398894b1f4174384b7739f73d00bb1fd/ecli-nl-rbams-2016-6742-rb-amsterdam-24-06-2016-nr-2990426-cv-expl-14-11251
Prima artikel. Ik zal het zeker delen ter bewustwording.
Waar ik een vraagteken bij plaats is de beschreven rol van de werkgever. De verantwoordelijkheid bij de werkgever wegleggen zal formeel juist zijn maar vanuit de praktijk weet ik dat veel werkgevers pensioen ondoorzichtig vinden, voortdurend overvallen worden met aanpassingen, risico’s en kosten en varen op de pensioenadviseur. Het door jullie hier beschreven onderwerp zal voor velen weer een nieuw verrassend risico zijn. ‘Nooit op gewezen, nooit geweten’ en ik denk > 90% te goeder trouw.
Als we nu eerst met elkaar zorgen dat het pensioensysteem duidelijk en doorzichtig wordt, de huidige valkuilen zoals waardeoverdracht geen issue meer zijn (persoonlijke pensioenrekening a la Chili bijv.? ) dan kunnen we met elkaar de verantwoordelijkheden dragen.
Tot die tijd kun je werkgevers niet alleen de verantwoordelijkheid toebedelen. Onze taak is wat mij betreft het stimuleren van een nieuw pensioensysteem, uitleg en ondersteuning.
Beste Ellen,
Dank je voor de reactie en het delen.
Ik ben het helemaal eens dat werkgevers over het algemeen helemaal niet hebben geweten dat zij dit Paard van Troje in huis hebben gehaald. Ik hoop dan ook dat werkgevers samen met de werknemers(-vertegenwoordiging) gaan proberen om het recht op indexaties (dat was afgesproken met de werknemers en door “slimmigheidjes” is vervallen (en wat dus volgens deze rechter niet was toegestaan)) te herstellen.
Vanuit Pensioenklokkenluider.nl gaan wij samen met Universiteit Utrecht verder graven.
Hartelijke groet,
Gerard
Begin jaren 80 verhuisde ik naar het buitenland en kwam zodoende in de gelegenheid mijn gespaarde pensioen op te nemen. In een telefonisch gesprek verzekerde het pensioenfonds mij dat mijn tot dn opgebouwde pensioen waardevast was, reden waarom ik het pensioen heb laten staan. Later verhuisde ik terug naar Nederland en heb verder gespaard. Toen kwam aan het licht dat de werkgever geen afdrage gedaan had aan ABP en er zelfs geld uit het pensioenfonds genomen was in de jaren 80. Inmiddels heeft het ABP al jaren geen indexering toegepast en het pensioen zelfs al een paar keer verlaagt!